Một năm “hạ cánh mềm”, các ngân hàng trung ương lớn cắt giảm lãi suất giúp kinh tế tăng trưởng,… Đó là những quan điểm lạc quan về triển vọng nền kinh tế toàn cầu từ các chuyên gia.
Xem thêm: Nhà đầu tư lạc quan về chứng khoán Việt Nam năm 2024
Tuy nhiên, kỳ vọng này có thể phải đối mặt với những yếu tố không lường trước được. Đặc biệt là những biến động lớn như đại dịch, căng thẳng địa chính trị, sự sụp đổ của một số ngân hàng. Vậy nên, trong năm 2024, có nhiều yếu tố có thể xuất hiện nằm ngoài dự báo của thị trường. Chúng có thể tạo ra những ảnh hưởng lớn đối với nền kinh tế toàn cầu.
Căng thẳng ở Trung Đông
Căng thẳng ở Trung Đông đã kéo dài hơn ba tháng. Căng thẳng này rất có khả năng sẽ leo thang thành một cuộc xung đột lớn hơn giữa Israel và Hamas. Điều này sẽ gây gián đoạn trong nguồn cung cấp dầu mỏ. Từ đó, gây ảnh hưởng đến tăng trưởng toàn cầu và làm tăng lạm phát. Hiện tại, rủi ro này vẫn chưa xảy ra. Tuy nhiên, nguy cơ điều này vẫn rất cao.
Các hành động quân sự của Mỹ và Anh ở Yemen, nhằm đáp trả các cuộc tấn công của Houthi, đã làm leo thang thêm tình hình chiến sự. Xung đột hàng ngày ở biên giới Israel-Lebanon và vụ ám sát một thủ lĩnh Hamas có thể kéo lực lượng Hezbollah và Iran vào cuộc xung đột.
Nếu xung đột trực tiếp giữa Iran và Israel xảy ra, có khả năng sẽ ảnh hưởng đến 1/5 nguồn cung cấp dầu thô thế giới và các tuyến thương mại quan trọng. Giá dầu thô có thể tăng lên 150 USD/thùng. Điều này sẽ gây tác động tiêu cực lớn đến GDP và lạm phát toàn cầu.
Fed sẽ khiến nền kinh tế toàn cầu thất vọng?
Các yếu tố trên sẽ là tin tức tiêu cực cho Fed và những nhà đầu tư kỳ vọng vào việc cắt giảm lãi suất. Nếu xung đột ở Trung Đông leo thang, giá dầu và tuyến đường vận chuyển có thể bị ảnh hưởng. Điều này chắc chắn sẽ gây ra cú sốc nguồn cung.
Nếu lãi suất giảm 1 điểm phần trăm, mô hình kinh tế Mỹ của Bloomberg Economics dự đoán lạm phát có thể tăng thêm 0,5%, đưa tỷ lệ lạm phát lên gần 3%. Điều này vượt quá mục tiêu 2% của Fed. Vậy nên, Fed có thể phải tạm dừng chính sách xoay trục và làm thị trường thất vọng.
Mặt khác, dựa trên tin tức và bài phát biểu của Fed, dường như các quan chức của Fed đang có xu hướng ôn hòa. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điều không chắc chắn và biến động. Mặc dù có xu hướng ôn hòa, nhưng các quan chức vẫn chưa cam kết hoàn toàn vào việc cắt giảm lãi suất.
Xem thêm: 3 yếu tố sẽ củng cố sức mạnh của USD nếu Fed hạ lãi suất
Thách thức với Châu Âu
Châu Âu cũng phải đối mặt với rất nhiều thách thức. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) đang ở giai đoạn cuối của chu kỳ thắt chặt mạnh mẽ nhất trong nhiều thập kỷ. Vì vậy, việc tăng lãi suất có thể dẫn đến suy thoái mạnh mẽ.
Theo mô hình của Bloomberg Economics, tổng sản phẩm quốc nội khu vực đồng Euro nên đạt mức 2,5%, và Anh là 4,7%. Tuy nhiên, dữ liệu hiện tại cho thấy sự suy giảm ở cả hai nền kinh tế này.
Đức cũng là một cường quốc đang đối mặt với thách thức lớn. Điều này có thể đẩy quốc gia này nhanh chóng rơi vào suy thoái trong năm 2024. Sự suy thoái ở Trung Quốc cũng làm tăng rủi ro đối với Đức. Đó là vì họ xem Trung Quốc là một thị trường xuất khẩu quan trọng. Các tin đồn không tích cực về tình hình kinh tế Trung Quốc, như tốc độ tăng trưởng chậm lại, cũng là tin xấu cho Đức. Ngược lại, sự phát triển của các nhà sản xuất ô tô điện Trung Quốc có thể gây áp lực lớn cho các nhà sản xuất ô tô Đức, như Volkswagen AG.
“Ẩn số” Trung Quốc
Nền kinh tế Trung Quốc – vốn là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới lại bắt đầu năm 2024 với tốc độ tăng trưởng giảm dần. Quá trình phục hồi sau đại dịch không đạt được như kỳ vọng. Ngoài ra, các biện pháp kích thích kinh tế nhỏ giọt là chưa đủ để đổ đầy khoảng trống lớn. Đặc biệt là trong lĩnh vực bất động sản.
Dự báo cơ bản của Bloomberg Economics là Trung Quốc vẫn sẽ cung cấp đủ sự hỗ trợ để ngăn chặn suy thoái. Vì vậy, tốc độ tăng trưởng dự kiến vào năm 2024 là 4,5%. Con số này thấp hơn so với mức trước đại dịch và giảm so với năm trước. Tuy nhiên, nhìn chung, đó không phải là một tình huống kinh tế tồi tệ.
Tuy nhiên, vẫn có những rủi ro giảm tăng trưởng. Nếu các biện pháp kích thích được triển khai muộn hơn và giá bất động sản giảm sâu hơn, tốc độ tăng trưởng có thể giảm xuống khoảng 3%. Nếu khủng hoảng bất động sản gây ra một cuộc khủng hoảng tài chính, tương tự như những gì xảy ra ở Nhật Bản năm 1989 và Mỹ năm 2008, thì nền kinh tế có thể bị suy giảm mạnh.
Xem thêm: 5 sự kiện nhà đầu tư chứng khoán cần chú ý trong tuần này
Nhật mất kiểm soát đường cong lãi suất
Năm 2024 đánh dấu sự thay đổi đáng chú ý tại Nhật Bản. Đặc biệt là khi Ngân hàng Trung ương (BOJ) dưới sự quản lý mới đã quyết định từ bỏ chính sách kiểm soát đường cong lợi suất. Chính sách này trước đây được áp dụng để giữ cho lãi suất dài hạn ở mức thấp nhất. Quyết định này đã phản ánh tình trạng kinh tế đang thu hẹp của Nhật Bản.
Hiệu ứng của quyết định đã lan rộng ra khắp nền kinh tế toàn cầu với chiến lược chênh lệch lợi suất (carry trade). Với chiến lược này, các nhà đầu tư có thể vay vốn bằng đồng yên với lãi suất thấp. Sau đó, họ đầu tư vào Trái phiếu Mỹ có lợi suất 4% hoặc trái phiếu có lãi suất cao. Sự giảm giá của đồng yên đã làm tăng lợi nhuận từ chiến lược này.
Bloomberg Economics dự đoán rằng BOJ sẽ tiến hành rút lui khỏi chính sách kiểm soát đường cong lợi suất vào tháng 7. Họ có thể sẽ duy trì các thiết lập chính sách khác nhau nhưng loại bỏ hạn chế lãi suất. Nếu không, đồng yên có thể tăng giá đột ngột. Đồng thời, chiến lược carry trade có thể giảm nhanh chóng do dòng tiền rút khỏi Trái phiếu Kho bạc Mỹ và các tài sản có lợi suất cao khác. Với số tiền đầu tư gián tiếp nước ngoài lớn, ước tính lên đến 4.100 tỷ USD, quyết định này có thể ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế toàn cầu.
Cuộc bầu cử Mỹ sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu
Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 năm 2024 được xem là sự kiện chính trị quan trọng nhất trong năm. Sự kiện này có thể thay đổi động thái của nền kinh tế toàn cầu. Cuộc đua này dự kiến sẽ là một cuộc tái đấu giữa Joe Biden và Donald Trump.
Nếu Donald Trump trở lại nắm quyền, điều này có thể dẫn đến những thay đổi mạnh mẽ trong chính sách từ năm 2025 trở đi. Khi đó, thị trường có thể bắt đầu định giá những thay đổi này trước thời điểm đó. Một cam kết nổi bật của ông Trump là áp đặt mức thuế 10% đối với hàng nhập khẩu. Theo ước tính của Bloomberg Economics, nếu các đối tác thương mại phản ứng bằng cách áp đặt biện pháp tương tự, điều này có thể dẫn đến đà giảm 0,4% GDP của Mỹ. Đồng thời, có thể xuất hiện thêm căng thẳng thương mại với các quốc gia châu Âu và Trung Quốc.
Một yếu tố đáng chú ý khác là bạo lực sau bầu cử. Cuộc bạo lực sau bầu cử vào ngày 6/1/2021 đã làm cho thấy nguy cơ tiềm ẩn của những biến động. Đó là sự phản ánh về niềm tin mong manh của người dân vào hệ thống dân chủ ở Mỹ.
Xem thêm: 3 thị trường chứng khoán được dự báo tăng mạnh năm 2024
Giá dầu
Thị trường năng lượng có thể trở thành tâm điểm cho sự tăng trưởng tích cực bất ngờ trong năm 2024. Tuy nhiên, nó vẫn mang theo những nguy cơ rủi ro lớn. Một cuộc xung đột ở Trung Đông có thể tạo ra những biến động lớn. Mặc dù nhu cầu dầu dự kiến tăng mạnh và OPEC+ đã cắt giảm nguồn cung, nhưng giá dầu vẫn giảm thay vì tăng vào năm 2023. Nếu xung đột ở Gaza được kiềm chế, có khả năng giá dầu sẽ giảm trong năm 2024.
Dự báo tăng trưởng nhu cầu giảm chậm và sự đồng thuận trong OPEC+ có thể gặp khó khăn. Điều này làm tăng nguy cơ một cuộc chiến giá cả có thể làm suy giảm nền kinh tế toàn cầu. Bloomberg Economics ước tính việc giảm 10% giá dầu có thể thúc đẩy GDP thế giới tăng gần 0,1%.
Một số thị trường mới nổi có thể phát triển mạnh
2 xu hướng chung có lợi cho các thị trường mới nổi bước vào năm 2024 là: Lãi suất đang giảm và các công ty đang tìm cách đưa chuỗi cung ứng của họ về gần nhà hơn.
Một số quốc gia như Mexico, Peru và Ba Lan, đang có điều kiện thuận lợi để đón nhận cả hai xu hướng này. Tất cả các nước này đều đã sẵn sàng để cắt giảm lãi suất trong năm 2024. Đồng thời, họ cũng đã ký thỏa thuận thương mại với các nước láng giềng lớn. Điều này đã giúp tạo điều kiện lý tưởng để đưa hàng hóa đến gần bờ.
Ngay cả những quốc gia gặp khó khăn như Argentina và Thổ Nhĩ Kỳ, những thay đổi chính sách lớn cũng sẽ thu hút nguồn đầu tư. Ở Argentina, chính sách mới của Tổng thống Javier Milei có thể mang lại những thách thức. Thế nhưng, nếu thành công, đó sẽ là cơ hội tăng trưởng nhanh chóng. Tuy nhiên, vẫn còn nguy cơ về siêu lạm phát do đồng tiền mất giá mạnh.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cũng đã ủng hộ chuyển hướng chính sách. Trong đó bao gồm việc tăng lãi suất và kiểm soát ngân hàng. Sự tăng trưởng kinh tế và sự quan tâm của nhà đầu tư đang tăng lên. Đây đều là những tín hiệu tích cực cho đồng lira.
Mặc dù có triển vọng tích cực, nhưng cũng có rủi ro khiến thị trường biến động. Dự báo tăng trưởng của nền kinh tế toàn cầu vào năm 2024 chỉ ở mức 2,7%. Con số này thấp hơn nhiều so với mức trước đại dịch và là mức thấp nhất từ năm 2001.
