Bạn có thích đánh bạc không? Người Việt Nam chúng ta thường có tinh thần liều lĩnh cao, khác biệt với nhiều quốc gia ngoài khu vực Châu Á. Họ sẵn sàng “all-in” ngay khi có cơ hội, nhưng liệu tinh thần này có mang lại hiệu quả trong giao dịch ngoại hối không? Trong thị trường này, bạn đã gặp bao nhiêu người “đánh bạc” rồi?
Hãy thử phân tích một ví dụ: Những người “đánh bạc” trong forex thường nạp vào tài khoản 500 USD và nếu tài khoản cháy, họ lại tiếp tục nạp thêm số tiền tương tự mà không hề thay đổi thói quen, chiến lược giao dịch hay cách tư duy. Họ cứ lặp đi lặp lại như thế hàng tuần và hy vọng sẽ kiếm được nhiều tiền hơn.
Bạn có nhớ câu nói của Einstein không? “Làm đi làm lại một việc giống nhau và mong đợi kết quả khác là biểu hiện của sự điên rồ.” Vì vậy, nếu ai đó đang giao dịch theo kiểu đánh bạc này trong forex, thì có lẽ họ cần phải xem lại bản thân.
Trong giao dịch ngoại hối, một công việc mà bạn hoàn toàn tự do, không ai giám sát hay bắt buộc phải làm điều gì sẽ rất dễ bị ảnh hưởng bởi “máu” cờ bạc.
Sự khác nhau giữa họ
Với trading, bạn chính là đối thủ duy nhất của mình. Không có luật lệ nào bắt buộc, chỉ có bạn đối mặt với bản thân, bạn là cả người chiến thắng lẫn kẻ thua cuộc.
Nhiều người nghĩ rằng họ đang chiến đấu với thị trường, với các nhà đầu tư khác hay với những tổ chức lớn. Thực tế, chúng ta đang đối đầu với chính mình trong mỗi giao dịch. Thành công hay thất bại là do chính chúng ta quyết định.
Là con người, chúng ta đều muốn kiếm tiền nhanh và nhiều, dễ dàng bị cám dỗ để “đánh bạc” với nguồn vốn của mình. Vì vậy, điều cần thiết là có một kế hoạch giao dịch để chống lại những cám dỗ đó. Không ít người nghĩ họ đang giao dịch, nhưng thực chất họ chỉ đang “đánh bạc” với thị trường.
Dưới đây là bảng liệt kê những đặc điểm khác biệt giữa một nhà giao dịch chuyên nghiệp/thành công và một người đang “đánh bạc” với thị trường ngoại hối:
Đặc điểm của người “đánh bạc” trong giao dịch ngoại hối:
- Không có phương pháp giao dịch tốt
- Thiếu hoặc không tuân thủ kế hoạch giao dịch
- Không ghi chép nhận định về thị trường hằng ngày
- Không chú trọng quản lý rủi ro
- Tập trung chủ yếu vào lợi nhuận và chiến thắng
- Dễ dàng bị ảnh hưởng bởi cảm xúc quá hưng phấn hay thất vọng
- Giữ lệnh mù quáng (không cắt lỗ, kỳ vọng đảo chiều) hoặc kỳ vọng ảo tưởng (lợi nhuận lớn)
- Giao dịch quá mức
Đặc điểm của nhà giao dịch chuyên nghiệp/thành công:
- Hiểu và làm chủ một phương pháp giao dịch hiệu quả
- Có kế hoạch giao dịch cụ thể và tuân thủ nghiêm túc
- Ghi chép nhận định về thị trường hàng ngày
- Tập trung quản lý rủi ro cho tài khoản và từng lệnh giao dịch
- Không quá đặt nặng lợi nhuận và chiến thắng
- Chỉ giao dịch khi mô hình giá phù hợp với phương pháp
- Kiểm soát cảm xúc ở mức tối đa
- Xem việc giao dịch là một nghề nghiệp nghiêm túc
Nếu bạn có những dấu hiệu trong danh sách đầu tiên, hãy hành động để thay đổi ngay. Còn nếu bạn đang áp dụng những điểm trong danh sách thứ hai, xin chúc mừng! Tuy nhiên, hãy nhớ duy trì kỷ luật này vì chỉ một phút nông nổi có thể phá hủy mọi thành quả.
Tin vui là việc thay đổi để không thành “con nghiện forex” dễ dàng hơn nhiều so với việc từ bỏ cờ bạc thực thụ.
Giải pháp “cai nghiện”
Không có gì đáng xấu hổ khi bạn nhận ra mình có “nghiện” giao dịch. Đây là một giai đoạn mà nhiều người đã trải qua. Điều quan trọng là thay đổi các thói quen và kiên trì rèn luyện cả trong cuộc sống và trong giao dịch. Dưới đây là những điểm cốt lõi giúp bạn vượt qua giai đoạn này:
- Tạm dừng giao dịch với tiền thật: Hãy nghỉ ngơi, loại bỏ cảm xúc và điều quan trọng là ngừng thua lỗ. Đây là lúc bạn cần tìm lại sự bình tĩnh và ổn định trước khi tiếp tục.
- Phát triển kế hoạch giao dịch rõ ràng và phù hợp: Đảm bảo rằng bạn có một kế hoạch giao dịch hiệu quả. Hãy luyện tập và hiểu rõ phương pháp của mình qua giao dịch demo để đạt sự tự tin trước khi giao dịch thực.
- Tạo bảng check-list và kế hoạch giao dịch hàng ngày: Lập một danh sách các điều kiện cần và đủ cho mỗi lệnh giao dịch. Tuân thủ nó mỗi ngày giúp bạn tránh khỏi việc “bốc đồng” vào lệnh một cách ngẫu nhiên và cảm thấy giao dịch như một nghề nghiệp thực sự chứ không phải trò đỏ đen.
- Thiết lập và tuân thủ kế hoạch quản lý rủi ro: Xác định mức rủi ro bạn có thể chấp nhận cho mỗi lệnh và đừng bao giờ phá vỡ giới hạn này chỉ vì thắng hoặc thua trong vài lệnh. Sự thoải mái trong giới hạn cắt lỗ là một phần của kỷ luật.
- Ghi chép và theo dõi mỗi lệnh giao dịch: Duy trì nhật ký giao dịch giúp bạn hiểu rõ hành vi và quyết định của mình, từ đó cải thiện và điều chỉnh khi cần thiết.
- Giới hạn số lệnh trong giai đoạn đầu “cai nghiện”: Để tránh quay lại thói quen cũ, hãy đặt giới hạn tối đa chỉ ba lệnh mỗi tuần trong giai đoạn đầu. Điều này sẽ giúp bạn kiểm soát và cải thiện cách tiếp cận thị trường.
- Tin tưởng vào phương pháp và tập trung vào đường dài: Đừng nản chí khi có một vài lệnh thua. Nhìn vào mục tiêu dài hạn và kiên nhẫn với phương pháp của mình.
- Kiểm soát cảm xúc: Nếu cảm xúc bắt đầu xâm chiếm, hãy ngay lập tức tắt máy, rời xa màn hình và tránh xa biểu đồ để tránh quyết định thiếu lý trí.
Giao dịch chuyên nghiệp đòi hỏi một quá trình loại bỏ thói quen xấu và xây dựng những thói quen tốt. Hãy nghiêm túc thực hiện các bước trên trong một tháng, và bạn sẽ ngạc nhiên với kết quả mà mình đạt được.
Những cái bẫy trong giao dịch
Chuỗi lệnh thắng liên tiếp có thể dễ dàng khiến người mới hay những nhà giao dịch thiếu kinh nghiệm nghĩ rằng mình đang “vào cầu.” Kết quả thường gặp là họ không chỉ mất hết lợi nhuận mà đôi khi còn mất cả vốn cho thị trường.
Cái vòng xoáy của “chiến thắng” này thực chất là một bẫy, dần dần bào mòn tài khoản cho đến khi nó cạn kiệt. Điều quan trọng cần nhớ là mỗi lệnh giao dịch đều có xác suất ngẫu nhiên, không phải dấu hiệu của kỹ năng vượt trội. Bạn có thể đạt chuỗi thắng kéo dài, nhưng nếu kéo dài thời gian, xác suất thắng – thua sẽ cân bằng như mặt của một đồng xu tung ra (50/50).
Nếu bạn đang ở trong chuỗi chiến thắng, hãy cẩn thận. Một vài ngày nghỉ xa thị trường sẽ giúp bạn lấy lại cân bằng cảm xúc và quay lại với một tư duy tỉnh táo hơn.
Hiểu rõ và nhận diện đâu là dấu hiệu của “đánh bạc” trong giao dịch ngoại hối là bước đầu để thay đổi. Hãy tập trung vào quản lý rủi ro và nghiêm túc thực hiện kế hoạch mỗi ngày. Giống như thói quen đánh răng mỗi sáng, việc kỷ luật trong giao dịch cũng phải được rèn luyện đều đặn.
